Category: இலல்-இப்னு அபீ ஹாத்திம்

Al-ilal-li ibn abi hatim

Alilal-Ibn-Abi-Hatim-1763

ஹதீஸின் தரம்: விபரம் கீழே

1763.


إِذا قَرَأَ أَحَدُكُم : {وَالتِّينِ والزَّيتُونِ} فَأَتَى عَلَى آخِرِها {أَلَيسَ اللَّهُ بِأَحكَمِ الحاكِمِينَ} فَليَقُل : بَلَى ، وَأَنا عَلَى ذَلِكَ مِنَ الشّاهِدِينَ.
أَخبَرَنا أَبُو مُحَمَّدٍ ، قالَ : حَدَّثَنا أَبُو زُرعَةَ ، عَن إِبراهِيمَ بنِ مُوسَى ، عَنِ ابنِ عُلَيَّةَ ، عَن إِسماعِيلَ بنِ أُمَيَّةَ ، عَن عَبدِ الرَّحْمَنِ بنِ القاسِمِ ، عَن أَبِي هُرَيرَةَ مَوقُوفًا.

وَأَخبَرَنا أَبُو مُحَمَّدٍ قالَ : حَدَّثَنا أَبُو زُرعَةَ ، عَن عُثمانَ بنِ أَبِي شَيبَةَ ، عَن يَزِيدَ بنِ هارُونَ ، عَن يَزِيدَ بنِ عِياضٍ ، عَن إِسماعِيلَ بنِ أُمَيَّةَ ، عَن أَبِي اليَسَعِ ، عَن أَبِي هُرَيرَةَ ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم.

فَسَمِعتُ أَبا زُرعَةَ يَقُولُ : الصَّحِيحُ : إِسماعِيلُ بنُ أُمَيَّةَ ، عَن عَبدِ الرَّحْمَنِ بنِ القاسِمِ ، عَن أَبِي هُرَيرَةَ مَوقُوفًا.


Alilal-Ibn-Abi-Hatim-2565

ஹதீஸின் தரம்: விபரம் கீழே

2565.


بَعَثَنا رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم ، فِي سَرِيَّةٍ ثَلاثون رَجُلا فَأَتَينا حَيًّا مِنَ الأَحياءِ ، وَأَرَدنا مِنهُمُ الضِّيافَةَ ، فَأَبَوا عَلَينا ، فَتَنَحَيَّنا ناحِيَةً ، فَنَزَلنا ، فَلُدِغَ سَيِّدُهُم ، فَأَتَونا فَقالُوا : أَفِيكُم مَن يَرقِي ؟ قُلنا : نَعَم ، فَأَرادُوا أَن نَرقِيَهُ ، فَقُلنا : لاَ نَرقِيهِ حَتَّى تَجعَلُوا لَنا جُعلا ، قَد سَأَلناكُمُ الضِّيافَةَ فَأَبَيتُم ، فَقالُوا : لَكُم ثَلاثُونَ شاةً ، فَأَتَيتُهُ فَقَرَأتُ بِأُمِّ الكِتابِ ، وَجَعَلتُ أَمسَحُ بِيَدِي حَتَّى بَرِئَ ، وَأَخَذنا الشّاةَ ، فَقُلتُ : واللهِ لاَ آكُلُها حَتَّى أَسأَلَ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم ، فَأَتَيتُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَسَأَلتُهُ فَعَجِبَ ، وَقالَ : كَيفَ عَلِمتَ أَنَّها رُقيَةٌ ؟ قُلتُ : شَيءٌ جاءَ عَلَى لِسانِي ، فَقالَ : كُلُوها واضرِبُوا لِي مَعَكُم سَهمًا.

وَرَواهُ شُعبَةُ ، وَأَبُو عَوانَةَ ، وَهُشَيمٌ ، عَن أَبِي بِشرٍ ، عَن أَبِي المُتَوَكِّلِ ، عَن أَبِي سَعِيدٍ الخُدرِيِّ ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم.

فَسَمِعتُ أَبا زُرعَةَ ، يَقُولُ : وَهِمَ فِيهِ الأَعمَشُ ، إِنَّما هُوَ عَن أَبِي المُتَوَكِّلِ ، عَن أَبِي سَعِيدٍ ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم.


Alilal-Ibn-Abi-Hatim-2416

ஹதீஸின் தரம்: விபரம் கீழே

2416.


أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَن قَتلِ النَّملَةِ والنَّحلَةِ والهُدهُدِ والصُّرَدِ.
قُلتُ لَهُما : وَقَد رَوَى هَذا الحَدِيثَ هِشامٌ الدَّستَوائِيُّ ، وَأَبانُ العَطّارُ ، عَن عَبدِ الرَّحْمَنِ بنِ إِسحاقَ ، عَنِ الزُّهرِيِّ ، أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم.
فَقالا : رَواهُ ابنُ جُرَيجٍ ، عَن عَبدِ اللهِ بنِ أَبِي لَبِيدٍ ، عَنِ الزُّهرِيِّ ، عَن عُبَيدِ اللهِ بنِ عَبدِ اللهِ ، عَنِ ابنِ عَبّاسٍ.
وقالا : سمعنا عَلِيّ بن المَدِينِيّ يذكر عَن يَحيَى بن سَعِيد ، عَنِ الثَّورِيّ ، قالَ : اطلعت فِي كتاب ابن جُرَيج فوجدت فيه عَن عَبد الله بن أَبِي لبيد ، عَنِ الزُّهرِيِّ ، عَن عُبَيدِ اللهِ بن عَبد الله ، عَنِ ابنِ عَبّاسٍ.
قالَ أَبُو زُرعَةَ : وهو أصح.

وَرَواهُ رباح ، عَن مَعمَرٍ ، عَنِ الزُّهرِيِّ ، أَنّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم.
وروى أَيُّوب بن سُوَيدٍ ، عَنِ ابن جُرَيج ، عَنِ الزُّهرِيِّ ، عَن سُلَيمان بن يسار ، عَن عُبَيدِ اللهِ بن عَبد الله ، عَنِ ابنِ عَبّاسٍ ، وأخطأ فيه ، ولم يسمع ابن جُرَيج من الزهري هَذا الحَدِيث.

وقد روى بعضهم عَنِ ابن جُرَيج هَذا الحَدِيث ، فَقالَ : حدثت عَنِ الزُّهرِيِّ.

وَرَوَى هَذا الحَدِيث حارث الخازن شيخ بهمذان ، عَن إِبراهِيم بن سَعد ، عَنِ الزُّهرِيِّ ، عَن عُبَيدِ اللهِ ، عَنِ ابنِ عَبّاسٍ ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم ، وأخطأ فيه الشيخ ، يشبه أن يكون دخل له حَدِيث فِي حَدِيث ، وليس هَذا الحَدِيث من حَدِيث إِبراهِيم بن سَعد.

قُلتُ لأَبِي زُرعَةَ : ما حال هَذا الشيخ الهمذاني ؟ قالَ : كانَ شيخًا لم يبلغني عنه أَنَّهُ حدث بحديث مُنكَر إلا هَذا ، وقد كانَ كتب عَن أَبِي معشر حديثا كثيرا.

قُلتُ لأَبِي زُرعَةَ : فما وجه هَذا الحَدِيث عندك ؟ قالَ : أخطأ فيه عَبد الرازق ، والصحيح من حَدِيث معمر ، عَنِ الزُّهرِيِّ ، أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم ، مرسلاً . وأما نفس الحَدِيث فالصحيح عندنا عَلَى ما روي فِي كتاب ابن جُرَيج : عَن عَبد الله بن أَبِي لبيد ، عَنِ الزُّهرِيِّ ، عَن عُبَيدِ اللهِ بن عَبد الله ، عَنِ ابنِ عَبّاسٍ ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم.

قُلتُ : أليس هِشام وأبان العطار رويا عَن عَبد الرَّحمَن بن إِسحاق ، عَنِ الزُّهرِيِّ : أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم ؟ قالَ : بلى ، ولكن زِيادة الحافظ عَلَى الحافظ تقبل.


Alilal-Ibn-Abi-Hatim-1296

ஹதீஸின் தரம்: விபரம் கீழே

1296.


إِنَّ الله عزّ وجلّ وضع عن أُمّتِي الخطأ ، والنِّسيان ، وما استُكرِهُوا عليهِ.
وروى ابنُ مُصفّى ، عنِ الولِيدِ بنِ مُسلِمٍ ، عنِ الأوزاعِيِّ ، عن عطاءٍ ، عنِ ابنِ عبّاسٍ : مِثلهُ.
وعنِ الولِيدِ ، عن مالِكٍ ، عن نافِعٍ ، عنِ ابنِ عُمر ، مِثلهُ.
وعنِ الولِيدِ ، عنِ ابنِ لهِيعة ، عن مُوسى بنِ وردان ، عن عُقبة بنِ عامِرٍ ، عنِ النّبِيِّ صلى الله عليه وسلم : مِثلُ ذلِك.
قال أبِي : هذِهِ أحادِيثُ مُنكرةٌ ، كأنّها موضُوعةٌ.
وقال أبِي : لم يسمعِ الأوزاعِيُّ هذا الحدِيث ، من عطاءٍ ، إنه سمِعهُ مِن رجُلٍ لم يُسمِّهِ ، أتوهّمُ أنّهُ عَبدُ اللهِ بنُ عامِرٍ ، أو إِسماعِيلُ بنُ مُسلِمٍ ، ولا يصِحُّ هذا الحدِيثُ ، ولا يثبُتُ إِسنادُهُ.


Alilal-Ibn-Abi-Hatim-2819

ஹதீஸின் தரம்: விபரம் கீழே

2819. இப்னு அபூஹாதிம் அவர்கள் கூறியதாவது:

அபூஸுர்ஆ அவர்கள், ஸயீத் பின் மன்ஸூர் —> ஃபுலைஹ் பின் ஸுலைமான் —> அபூதுவாலா —> ஸயீத் பின் யஸார் —> அபூஹுரைரா (ரலி) என்ற அறிவிப்பாளர்தொடரில் கீழ்க்கண்ட ஹதீஸை எங்களுக்கு அறிவித்தார்.

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள்:

அல்லாஹ்வின் திருப்தியை பெற்றுத்தரும் கல்வியை உலக ஆதாயத்துக்காக மட்டுமே ஒருவர் கற்றால் அவர் மறுமையில் சொர்க்கத்தின் வாடையைக் கூட நுகரமாட்டார்.


அபூஸுர்ஆ அவர்கள் இந்தச் செய்தியை எங்களுக்கு அறிவித்துவிட்டு, “இதை இவ்வாறு ஃபுலைஹ் பின் ஸுலைமான் தான் நபியின் சொல்லாக அறிவித்துள்ளார். ஆனால் ஸாயிதா அவர்கள், அபூதுவாலா —> முஹம்மத் பின் யஹ்யா பின் ஹிப்பான் —> ஈராக்கைச் சேர்ந்த ஒரு கூட்டத்தினர் —>  அபூதர் (ரலி) என்ற அறிவிப்பாளர்தொடரில் நபித்தோழரின் சொல்லாக அறிவித்துள்ளார். நபியின் சொல்லாக அறிவிக்கவில்லை” என்று கூறினார்கள்.


مَن تَعَلَّمَ عِلمًا مِمّا يُبتَغَى بِهِ وَجهُ اللهِ لاَ يَتَعَلَّمُهُ إِلاَّ لِيُصِيبَ بِهِ عَرَضًا مِنَ الدُّنيا ، لَم يَجِد عَرفَ الجَنَّةِ يَعنِي : رِيحَها.
فَسَمِعتُ أَبا زُرعَةَ يَقُولُ : هَكَذا رَواهُ ! وَرَواهُ زائِدَةُ ، عَن أَبِي طُوالَةَ ، عَن مُحَمَّدِ بنِ يَحيَى بنِ حِبّانَ ، عَن رَهطٍ مِن أَهلِ العِراقِ ، عَن أَبِي ذَرٍّ ، مَوقُوفًا وَلَم يَرفَعهُ.


Alilal-Ibn-Abi-Hatim-2454

ஹதீஸின் தரம்: விபரம் கீழே

2454.


لاَ يَحِلُّ لِمُؤمِنٍ أَن يَهجُرَ أَخاهُ فَوقَ ثَلاثٍ الحَدِيثُ.
قالَ أَبِي : أَصحابُ الزُّهرِيِّ يُخالِفُونَهُ ، يَقُولُونَ : عَطاءٌ ، عَن أَبِي أَيُّوبَ ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم.
وَعَن أَبِي أَيُّوبَ ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم أَشبَهُ ، وَلا أَعلَمُ أَحَدًا تابَعَ عُقَيلا عَلَى هَذِهِ الرِّوايَةِ.


Alilal-Ibn-Abi-Hatim-642

ஹதீஸின் தரம்: விபரம் கீழே

642. இப்னு அபூஹாதிம் அவர்கள் கூறியதாவது:

அப்துர்ரஸ்ஸாக் அவர்கள், மஃமர் —> ஸைத் பின் அஸ்லம் —> அதாஉ பின் யஸார் (ரஹ்) —> அபூஸயீத் (ரலி) —> நபி (ஸல்) என்ற அறிவிப்பாளர்தொடரில் அறிவிக்கும் (கீழ்கண்ட) செய்தி பற்றி எனது தந்தை அபூஹாதிம் அவர்களிடமும், அபூஸுர்ஆ அவர்களிடமும் கேட்டேன்.


(ஐந்து நபர்களைத் தவிர வேறு எந்த செல்வந்தருக்கும் ஸகாத் பொருள் ஆகுமானதல்ல. (அவர்கள் யாரென்றால்)

1 . தனது செல்வத்தைக் கொடுத்து ஸகாத் பொருளை விலைக்கு வாங்கிக்கொண்டவர்.
2 . ஸகாத்தை வசூலிக்கும் பணியாளர்.
3 . கடன்பட்டவர்
4 . அல்லாஹ்வின் பாதையில் போர் புரிபவர்.
5 . (ஏழையான) அண்டைவீட்டார் ஒருவருக்கு வழங்கப்பட்ட ஸகாத் பொருளை அந்த ஏழையிடமிருந்து அன்பளிப்பாக பெற்ற செல்வந்தர்.)


அதற்கு இரண்டு பேரும், இது தவறாகும். ஏனெனில் ஸுஃப்யான் ஸவ்ரீ அவர்கள், ஸைத் பின் அஸ்லம் —> ஒரு பலமானவர் —> நபி (ஸல்) என்ற அறிவிப்பாளர்தொடரில் அறிவித்துள்ளார். இது தான் சரியானதாகும்.

எனது தந்தை அபூஹாதிம் அவர்கள், “இதில் வரும் பலமானவர் ஏன் அதாஉ பின் யஸாராக இருக்கக்கூடாது? என்று யாரேனும் (நம்மிடம்) கேட்டால், “அதாஉ பின் யஸார் என்றால் அவரை ஏன் இவ்வாறு மூடலாக கூறவேண்டும்?. (தெளிவாக பெயரைக் கூறவேண்டியது தானே! மறைத்துக் கூறவேண்டிய

لاَ تحِلُّ الصّدقةُ إِلاَّ لِخمسةٍ : رجُلٍ اشتراها بِمالِهِ ، أو رجُلٍ عامِلٍ عليها ، أو غارِمٍ ، أو غازٍ فِي سبِيلِ اللهِ تعالى ، أو رجُلٍ لهُ جارٌ فيتصدّقُ عليهِ فيُهدِي لهُ.
فقالا : هذا خطأٌ رواهُ الثّورِيُّ ، عن زيدِ بنِ أسلم ، قال : حدّثنِي الثّبتُ ، قال : قال رسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم ، وهُو أشبهُ.
وقال أبِي : فإِن قال قائِلٌ : الثّبتُ من هُو أليس هُو عطاءُ بنُ يسارٍ ؟ قِيل لهُ : لو كان عطاء بن يسارٍ لِم يُكنِّ عنهُ.
قُلتُ لأبِي زُرعة : أليس الثّبتُ هُو عطاءٌ ؟
قال : لاَ ، لو كان عطاءً ما كان يُكنِّي عنهُ.
وقد رواهُ ابنُ عُيينة ، عن زيدٍ ، عن عطاءٍ ، عنِ النّبِيِّ صلى الله عليه وسلم ، مُرسلا.
قال أبِي : والثّورِيُّ أحفظُ.


Alilal-Ibn-Abi-Hatim-1513

ஹதீஸின் தரம்: விபரம் கீழே

1513.


الطّاعِمُ الشّاكِرُ مِثلُ الصّائِمِ الصّابِرِ.

ورواهُ الدّراوردِيُّ ، عن مُحمّدِ بنِ عَبدِ اللهِ بنِ أبِي حُرّة ، عن عمِّهِ حكِيمِ بنِ أبِي حُرّة ، عن سِنانِ بنِ سنة الأسلمِيِّ صاحِبِ رسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم ، عن رسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم.
فقِيل لأبِي زُرعة : أيُّهُما أصحُّ ؟
قال : حدِيثُ الدّراوردِيِّ أشبهُ.


Alilal-Ibn-Abi-Hatim-1076

ஹதீஸின் தரம்: விபரம் கீழே

1076.


أنّهُ سمِع رسُول اللهِ صلى الله عليه وسلم ، يقُولُ فِي الصّلاةِ على الميِّتِ : اللّهُمّ اغفِر لأوّلِنا ، وآخِرِنا ، وحيِّنا ، وميِّتِنا ، وشاهِدِنا ، وغائِبِنا ، وذكرِنا ، وأُنثانا ، وصغِيرِنا ، وكبِيرِنا.
قال يحيى : وأخبرنِي أبُو سلمة ، عنِ النّبِيِّ صلى الله عليه وسلم بِمِثلِ هذا ، وزاد فِيهِ : ومن أحييتُهُ مِنّا فأحيِهِ على الإِسلامِ ، ومن توفّيتهُ مِنّا فتوفّهُ على الإِيمانِ.
قال أبِي : أبُو إِبراهِيم هُو مجهُولٌ ، هُو ، وأبُوهُ.
قال أبُو مُحمّدٍ : وتوهّم بعضُ النّاسِ أنّهُ عَبدُ اللهِ بنُ أبِي قتادة ، وغلِط ، فإِنّ أبا قتادة مِن بنِي سلمة ، وأبُو إِبراهِيم رجُلٌ مِن بنِي عَبدِ الأشهلِ.


Next Page »