நபி (ஸல்) அவர்கள், ஸுப்ஹு தொழுகையில் ஸலாம் கூறிய பின்பு “அல்லாஹும்ம இன்னீ அஸ்அலுக்க இல்மன் நாஃபிஆ, வ ரிஸ்க்கன் தய்யிபா, வ அமலம் முதகப்பலா” என்று கூறுவார்கள்.
(பொருள் : யா அல்லாஹ்! பயன்தரக்கூடிய கல்வியையும், ஹலாலான-தூய்மையான வாழ்வாதாரத்தையும், ஏற்கப்படும் நற்செயல்களையும் உன்னிடம் கேட்கிறேன்)
அறிவிப்பவர்: உம்மு ஸலமா (ரலி)
(இப்னுமாஜா: 925)حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ قَالَ: حَدَّثَنَا شَبَابَةُ قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ مُوسَى بْنِ أَبِي عَائِشَةَ، عَنْ مَوْلًى لِأُمِّ سَلَمَةَ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَقُولُ:
إِذَا صَلَّى الصُّبْحَ حِينَ يُسَلِّمُ «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ عِلْمًا نَافِعًا، وَرِزْقًا طَيِّبًا، وَعَمَلًا مُتَقَبَّلًا»
Ibn-Majah-Tamil-.
Ibn-Majah-TamilMisc-.
Ibn-Majah-Shamila-925.
Ibn-Majah-Alamiah-.
Ibn-Majah-JawamiulKalim-915.
இந்தச் செய்தியின் அறிவிப்பாளர்கள்:
1 . இப்னு மாஜா இமாம்
2 . இப்னு அபூஷைபா
3 . ஷபாபா பின் ஸவ்வார்
4 . ஷுஅபா
5 . மூஸா பின் அபூஆயிஷா
6 . உம்மு ஸலமா (ரலி) அவர்களின் அடிமை?
7 . உம்மு ஸலமா (ரலி)
இதன் அறிவிப்பாளர்தொடரில், உம்மு ஸலமா (ரலி) அவர்களிடமிருந்து அறிவிக்கும் அவரின் அடிமை யார் என்பது பற்றி தெளிவான சான்று இல்லை.
உம்மு ஸலமா (ரலி) அவர்களின் அடிமைகளில் பலமானவர்களும் உள்ளனர் என்று குறிப்பிட்ட இப்னு ஹஜர் பிறப்பு ஹிஜ்ரி 773
இறப்பு ஹிஜ்ரி 852
வயது: 79
நூல்: பத்ஹுல் பாரி (புகாரியின் விளக்கவுரை)அவர்கள், (இந்தக் கருத்தில் வரும் செய்திகளில் அதிகமான, பலமானவர்கள் உம்மு ஸலமா (ரலி) அவர்களின் அடிமை என்றே அறிவித்திருப்பதால்) இவர் யாரென தெரியவில்லை என்று கூறியுள்ளார்.
تهذيب التهذيب (6/ 522):
11900 – سي ق: موسى بن أبي عائشة.
عن مولى لأم سلمة عنها في القول عقب صلاة الفجر رواه النسائي من طريق وكيع عن سفيان الثوري عنه وأخرجه ابن ماجه من حديث شعبة عن موسى
وهذا المولى اسمه عبد الله بن شداد سماه الدارقطني في الأفراد في روايته لهذا الحديث من طريق شاذان الأسود بن عامر عن سفيان
فإن كان عبد الله بن شداد غير الليثي فلا إشكال وإن كان هو الليثي فيبعد أن يقال: فيه مولى فلعل ذلك من الاختلاف في الإسناد فالموضع موضع احتمال ولهذا أفرده بترجمة في الأسماء.
இதே செய்தியை உம்மு ஸலமா (ரலி) அவர்களிடமிருந்து அப்துல்லாஹ் பின் ஷத்தாத் என்பவரும் அறிவித்துள்ளதாக தாரகுத்னீ பிறப்பு ஹிஜ்ரி 306
இறப்பு ஹிஜ்ரி 385
வயது: 79
இமாம் தனது அஃப்ராத் எனும் நூலில் கூறியுள்ளார் என்று குறிப்பிட்ட இப்னு ஹஜர் பிறப்பு ஹிஜ்ரி 773
இறப்பு ஹிஜ்ரி 852
வயது: 79
நூல்: பத்ஹுல் பாரி (புகாரியின் விளக்கவுரை)அவர்கள் இவர் அப்துல்லாஹ் பின் ஷத்தாத் பின் ஹாத் அல்லைஸீ என்று வைத்துக் கொண்டால் (இவர் நபித்தோழர் ஆவார். அடிமை அல்ல என்ற) ஆட்சேபனை வரும்.
இவர் அல்லைஸீ அல்லாத அப்துல்லாஹ் பின் ஷத்தாத் என்று வைத்துக் கொண்டால் இதில் ஆட்சேபனை இல்லை என்று கூறிவிட்டு என்றாலும் இந்த அறிவிப்பாளர்தொடர் ஷாத் ஆகும் என்று குறிப்பிட்டுள்ளார். (தாரகுத்னீ பிறப்பு ஹிஜ்ரி 306
இறப்பு ஹிஜ்ரி 385
வயது: 79
அவர்கள் கூறியுள்ள தகவல், அல்அஃப்ராதில் நமக்கு கிடைக்கவில்லை. இலலில் தான் உள்ளது)
(நூல்கள்: அல்அஃப்ராத்-தார_குத்னீ-, அல்இலலுல் வாரிதா-3962, நதாஇஜுல் அஃப்கார்-192, தஹ்தீபுத் தஹ்தீப்-6/522)
علل الدارقطني = العلل الواردة في الأحاديث النبوية (15/ 220)
3962- وَسُئِلَ عَنْ حَدِيثِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ شداد بن الهاد، عن أم سلمة، كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، إذا صلى الفجر لم يقم من مجلسه حتى يقول: اللهم إني أسألك علما نافعا، وعملا متقبلا، ورزقا طيبا، يكررها ثلاثا.
فقال: يرويه موسى بن أبي عائشة، واختلف عنه؛
فرواه شاذان، عن الثوري، عن موسى بن أبي عائشة، عن عبد الله بن شداد، عن أم سلمة، قاله أحمد بن إدريس المخرمي، عن شاذان.
وغيره يرويه، عن الثوري، عن موسى بن أبي عائشة، عن مولى لأم سلمة، عن أم سلمة، رحمها الله.
وكذلك قال عمرو بن سعيد بن مسروق، ورقبة بن مصقلة، عن موسى بن أبي عائشة، وهو الصواب.
حدثنا الحسين بن إسماعيل المحاملي، قال: حدثنا أحمد بن إدريس المخرمي، قال: حدثنا شاذان، قال: حدثنا سفيان الثوري، عن موسى بن أبي عائشة، عن عبد الله بن شداد، عن أم سلمة، قالت: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، إذا صلى الفجر لم يقم من مجلسه حتى يقول: اللهم إني أسألك علما نافعا، وعملا متقبلا، ورزقا طيبا يكررها ثلاث مرات، لم يقل فيه: عن عبد الله بن شداد، غير المخرمي، عن شاذان.
…
تاريخ ابن معين – رواية الدوري (3/ 42):
170 – سَمِعت يحيى يَقُول سفينة مولى أم سَلمَة يكنى أَبَا عبد الرَّحْمَن
…
فقه السنة (1/ 180):
19 – وروى أحمد وابن شيبة وابن ماجه، بسند فيه مجهول، عن أم سلمة، أن النبي صلى الله عليه وسلم كان يقول إذا صلى الصبح حين يسلم: (اللهم إني أسألك علما نافعا، ورزقا واسعا، وعملا متقبلا)
تمام المنة في التعليق على فقه السنة (ص233):
قوله:” 19 وروى أحمد وابن [أبي] شيبة وابن ماجه بسند فيه مجهول عن أم سلمة أن النبي صلى الله عليه وسلم كان يقول إذا صلى الصبح حين يسلم: “اللهم إني أسألك علما نافعا ورزقا واسعا وعملا متقبلا”.
قلت: لكن أخرجه الطبراني في “المعجم الصغير” بإسناد جيد ليس فيه المجهول كما بينته في “الروض النضير” 1199.
மேற்கண்ட செய்தியையும், அல்முஃஜமுஸ் ஸகீர்-735 இல் வரும் செய்தியையும் இணைத்து அல்பானீ பிறப்பு ஹிஜ்ரி 1333
இறப்பு ஹிஜ்ரி 1420
வயது: 87
அவர்கள் இதை சரியானது என்று கூறியுள்ளார். இதைப் பற்றி விரிவாக தனது (முஃஜமுஸ் ஸஃகீர் எனும் நூலுக்கு தக்ரீஜாக தொகுத்துள்ள) அர்ரவ்ளுன் நளீர் எனும் நூலில் விளக்கியுள்ளதாக குறிப்பிட்டுள்ளார்.
(நூல்கள்: ஃபிக்ஹுஸ் ஸுன்னா-19, தமாமுல் மின்னா-1/233, அர்ரவ்ளுன் நளீர்1199)
(என்றாலும் அர்ரவ்ளுன் நளீர் எனும் இந்த நூல், அல்பானீ பிறப்பு ஹிஜ்ரி 1333
இறப்பு ஹிஜ்ரி 1420
வயது: 87
அவர்கள் ஆரம்பத்தில் தொகுத்த நூல் என்பதாலும், அதில் மேலும் தகவல் சேர்க்க வேண்டியிருப்பதாலும் அது இன்னும் பதிப்பில் வரவில்லை என்ற தகவல் உள்ளது.)
1 . இந்தக் கருத்தில் உம்மு ஸலமா (ரலி) வழியாக வரும் செய்திகள்:
- மூஸா பின் அபூஆயிஷா பிறப்பு ஹிஜ்ரி -8
இறப்பு ஹிஜ்ரி 58
வயது: 66
உம்முல் மூஃமினீன், நபியின் மனைவி. அபூபக்கர் (ரலி) அவர்களின் மகள். சகோதரர் அப்துர்ரஹ்மான் பின் அபூபக்கர் ரலி, சுமார் 2210 ஹதீஸ்களை அறிவித்துள்ளார். —> உம்மு ஸலமா (ரலி) அவர்களின் அடிமை —> உம்மு ஸலமா (ரலி)
பார்க்க: முஸ்னத் தயாலிஸீ-, முஸ்னத் ஹுமைதீ-, முஸன்னஃப் இப்னு அபீ ஷைபா-, முஸ்னத் இஸ்ஹாக்-1909, அஹ்மத்-26521, 26602, 26700, 26701, 26731, முஸ்னத் அப்து பின் ஹுமைத்-, இப்னு மாஜா-925, குப்ரா நஸாயீ-, முஸ்னத் அபீ யஃலா-, அல்முஃஜமுல் கபீர்-685, 686, 687, 688, அத்துஆ-தப்ரானீ-669,
- மூஸா பின் அபூஆயிஷா பிறப்பு ஹிஜ்ரி -8
இறப்பு ஹிஜ்ரி 58
வயது: 66
உம்முல் மூஃமினீன், நபியின் மனைவி. அபூபக்கர் (ரலி) அவர்களின் மகள். சகோதரர் அப்துர்ரஹ்மான் பின் அபூபக்கர் ரலி, சுமார் 2210 ஹதீஸ்களை அறிவித்துள்ளார். —> உம்மு ஸலமா (ரலி) அவர்களின் அடிமையான ஸஃபீனா —> உம்மு ஸலமா (ரலி)
பார்க்க: அல்முஃஜமுல் கபீர்-689,
- மன்ஸூர் —> ஷஅபீ —> உம்மு ஸலமா (ரலி)
பார்க்க: அல்முஃஜமுஸ் ஸகீர்-735, முஃஜமு அஸாமீ-255, அக்பாரு அஸ்பஹான்-1377, முஃஜமு மஸாஇகி அபூஅலீ-13,
- முஃஜமு அஸாமீ-255.
معجم أسامي شيوخ أبي بكر الإسماعيلي (2/ 624)
255 – أَخْبَرَنِي الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُفَيْرٍ الْأَنْصَارِيُّ بِبَغْدَادَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عَامِرٍ الْأَصْبَهَانِيُّ، حَدَّثَنَا أَبِي، عَنِ النُّعْمَانِ، يَعْنِي ابْنَ عَبْدِ السَّلَامِ، عَنْ سُفْيَانَ، عَنْ مَنْصُورٍ، عَنِ الشَّعْبِيِّ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ، قَالَتْ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ بَعْدَ صَلَاةِ الْفَجْرِ: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ رِزْقًا طَيِّبًا، وَعِلْمًا نَافِعًا، وَعَمَلًا مُتَقَبَّلًا»
…
- முஃஜமு மஸாஇகி அபூஅலீ-13.
الجزء الأول من معجم أسامي مشايخ أبي علي الحداد – مخطوط (ص: 15)
(13) -[14] حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ الْجَصَّاصُ، رَحِمَهُ اللَّهُ، قَالَ: أَنَا أَبُو أَحْمَدَ مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ الْحَافِظُ النَّيْسَابُورِيُّ، إِمْلاءً سَنَةَ سِتٍّ وَسَبْعِينَ وَثَلاثِمِائَةٍ، أَنْبَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُفَيْرٍ الأَنْصَارِيُّ، ثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عَامِرٍ، يَعْنِي الأَصْبَهَانِيَّ، ثَنَا أَبِي، عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ عَبْدِ السَّلامِ، عَنْ سُفْيَانَ، عَنْ مَنْصُورٍ، عَنِ الشَّعْبِيِّ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ، قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ بَعْدَ صَلاةِ الْفَجْرِ: ” اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ رِزْقًا طَيِّبًا، وَعِلْمًا نَافِعًا، وَعَمَلا مُتَقَبَّلا “.
غَرِيبٌ مِنْ حَدِيثِ الثَّوْرِيِّ، عَنْ أَبِي عَتَّابٍ مَنْصُورِ بْنِ الْمُعْتَمِرِ السُّلَمِيِّ، لا أَعْلَمُ أَحَدًا حَدَّثَ بِهِ غَيْرَ أَبِي الْمُنْذِرِ النُّعْمَانِ بْنِ عَبْدِ السَّلامِ النَّيْسَابُورِيِّ نَزِيلِ أَصْبَهَانَ
…
2 . ஜாபிர் பின் அப்துல்லாஹ் (ரலி) வழியாக வரும் செய்திகள்:
பார்க்க: அல்முஃஜமுல் அவ்ஸத்-1315.
3 . அபுத்தர்தா (ரலி) வழியாக வரும் செய்திகள்:
- மாலிக் பிறப்பு ஹிஜ்ரி 93
இறப்பு ஹிஜ்ரி 179
வயது: 86
முஅத்தா மாலிக் நூலாசிரியர்; மதீனாவைச் சேர்ந்தவர்; பலமானவர்களிடமிருந்தே ஹதீஸை அறிவிப்போம் என்ற கொள்கையுடையவர்களில் ஒருவர்.பின் மிஃக்வல் —> ஹகம் பின் உதைபா —> அபூஉமர் —> அபுத்தர்தா (ரலி)
பார்க்க: அத்துஆ-தப்ரானீ-670,
الدعاء للطبراني (ص: 213)
(669 – حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ، ثنا أَبُو نُعَيْمٍ، ثنا سُفْيَانُ، عَنْ مُوسَى بْنِ أَبِي عَائِشَةَ، عَنْ مَوْلًى لِأُمِّ سَلَمَةَ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَدْعُو فِي صَلَاةِ الصُّبْحِ: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ عِلْمًا نَافِعًا، وَعَمَلًا صَالِحًا، وَرِزْقًا طَيِّبًا»)
670 – حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْحَضْرَمِيُّ، ثنا أَبُو كُرَيْبٍ، ثنا أَبُو مُعَاوِيَةَ، وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَيْرٍ، قَالَا: ثنا مَالِكُ بْنُ مِغْوَلٍ، عَنِ الْحَكَمِ، عَنْ أَبِي عُمَرَ، عَنْ أَبِي الدَّرْدَاءِ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِثْلَهُ
சரியான ஹதீஸ் பார்க்க: முஸ்லிம்-5266.
இதனுடன் தொடர்புடைய செய்திகள்:
பார்க்க: ஹாகிம்-1739, அபூதாவூத்-3932,
சமீப விமர்சனங்கள்